Değer Artış Payı Nedir? Boşanma ile Ne Alakası Var?
Merhaba arkadaşlar, İzmir’den selamlar!
Bu yazıda biraz ciddiyet biraz da eğlence olacak. Çünkü konu aslında baya ciddi bir şey: değer artış payı ve boşanma. Hani bu tür hukuk terimleri genellikle ‘çok bilmiş’ avukatlardan ya da dram dolu TV dizilerinden duyduğumuz şeyler değil mi? Ama ben size, bu karmaşık terimi İzmir’de genç bir yetişkin gözüyle anlatacağım. Üstelik size de bir şeyler öğreteceğim diye düşünmüyorum. Benim amacım sadece biraz gülümsetmek, hem de karmaşık mevzuları daha anlaşılır hale getirmek. Hazır olun, işler biraz karışacak.
Değer Artış Payı: Adı Gibi Kafa Karıştırıcı
Öncelikle, değer artış payı nedir? diye bir soru sorarsanız, cevabım şu olur: “Bunu da biz öğrendik işte!”
Ama gerçekçi olalım, kimse bu terimi öğrenmeye gönüllü bir şekilde başlamaz. Zaten hayatta daha önemli şeyler var. Mesela sabahları uyandığında telefonun şarjının %80 olmasını beklemek gibi bir şey!
Değer artış payı, şöyle açıklanabilir: Evlilik sırasında edinilen malların, boşanma sonrasında paylaşılmasında önemli bir rol oynayan bir kavram. Kısacası, eşlerden biri (ya da her ikisi) evlilik süresince mal edinmişse, bu malın boşanma sonrasında değerinin artışı, değerin bir kısmı diğer eşle paylaşılır. Mesela, eşimle aldığımız o eski daireyi düşünün. Diyelim ki 2010’da 100 bin TL’ye almıştık. Ama şimdi değeri 150 bin TL oldu. O artış payını birbirimizle bölmemiz gerekir. İşte bu artış payı, boşanırken hesaplanır.
Bunun cevabını şöyle bir durumla bağlayalım:
“Eve Girecek Kadın” Sorusu ve Değer Artış Payı
Bir gün arkadaşım Yasin’le buluşuyorum. O her zaman ‘yeni bir şeyler keşfedeceğim’ modunda olduğu için, hemen konu boşanmalara ve değer artış paylarına geliyor.
Yasin: “Vallahi boşanma bana çok enteresan geliyor ya.”
Ben: “Neden?”
Yasin: “Çünkü değer artış payı olayı var ya, o beni çok merak ettiriyor. Yani, insanlar bunca yıl birlikte yaşayıp, sonra o artışı eşleriyle paylaşıyor. Bunu niye yapıyorlar? Zaten boşanmak acı, bir de bu artış kısmı var.”
Ben: “Evet, yani en basitinden eski eşinin iş yerinden aldığı ikramiye parası, otomobilinin değer artışı… her şey paylaşılacak. Adaletin nerede olduğunu anlamak zor! Neyse ki, bizim durumumuzda ortada hiç böyle bir şey yok. Benim sadece yeni aldığım ayakkabılarım artmış, o da hemen eskir.”
Böyle bir diyalog, aslında boşanmanın gülünç kısmını gözler önüne seriyor. O kadar ağır bir süreç ki, bir anda paranızın ve mallarınızın birbirinize nasıl paylaşılacağını düşünmek zorunda kalıyorsunuz. Bu, biraz da ‘ne kadar oldum, ama ne kadar büyüdüm’ düşüncesiyle paralel ilerliyor.
Boşanmak: “Tamam, Ben Hazırım” Diyen An
Kendi hayatımdan ufak bir kesit daha eklemek istiyorum. Bir gün, aslında boşanmayı planlayan bir arkadaşımla konuştuk. Şey, ben hiçbir zaman boşanmanın eğlenceli bir şey olduğunu söylemem ama… hadi gelin biraz gülümseyelim.
Ben: “Eee, ne zaman başlayacağız bu boşanma işlerine?”
Arkadaşım: “Ya işte bir karar verdik, biraz kafa karıştırıcı, sonra da bazı belgeleri hallettik.”
Ben: “Neyse, değer artış payını düşünme. Benim için değer artış payı, aslında sadece telefonumdaki fotoğrafları silmek! Kendi fotoğraflarımda bile zarar var, üzülüyorum.”
Evet, ciddi bir şekilde boşanma süreci böyle karmaşık ama bazen komik bir hal alabiliyor. Şu an ne olursa olsun, bir ilişkinin sadece finansal anlamda değil, duygusal anlamda da nasıl artış veya azalış gösterebileceğini düşünmek önemli.
Değer Artış Payı Boşanmayı İronikleştiriyor
Herkes boşanmayı bir şekilde dramatize edebilir. Ama işin içine finansal bir denklem girdiğinde, işler daha da karmaşıklaşıyor. Değer artış payı, boşanmayı biraz ironikleştiriyor. “Sen benimle boşanıyorsun, ama o evin değerini ben artırdım!” gibi argümanlar işin içine giriyor. Gerçekten çok ciddiye almadan buna gülmek de bir seçenek!
Ama tabii, işin finansal tarafında değerin nasıl hesaplandığı, gerçekten de önemli. Çünkü yanlış hesaplanmış değer artışları büyük sorunlara yol açabiliyor. Yani, matematikle uğraşan biri olarak, her iki tarafın da haklarının korunması önemli.
Sonuç: Boşanmanın Değerini Artıran Farklar
Evet, boşanmak ve değer artış payı, hayatın en karmaşık ama bir o kadar da “keşke daha önce öğrenseydim” dediğimiz konularından biri. Bu yazıda, her ne kadar işi biraz mizahına vursak da, aslında boşanma sürecindeki malların, özellikle de değer artış paylarının ne kadar önemli olduğunu anlatmaya çalıştım.
Böyle gündelik hayatımızdaki küçük esprili anlar ve endişelerle birleşince, aslında her şeyin ne kadar birbirine bağlı olduğunu daha net görebiliyoruz. Ama, evliliklerin sadece finansal şeylerle değil, duygusal bağlarla da zenginleştiğini unutmamalıyız. İşin özeti: Değer artış payı, aslında bir ilişkiyi bozan değil, evliliğin tam anlamıyla değerlendirilmesine yardımcı olan bir unsur. Ama yine de, “çok derin bir konu bu ya” diyip, bir kahve içip devam edelim derim.
—
Evet, bu kadar! Burası İzmir, burada kafalar hep biraz karışık, ama en azından güldürebildiysem ne mutlu.