Kategori: Makaleler

Gülleci Bulamacı: Sağlık, İktidar ve Toplumsal Etkileşim Üzerine Bir Siyaset Bilimsel Bakış Günümüz toplumlarında güç ilişkileri ve toplumsal düzen, bireylerin yaşamını şekillendiren en önemli unsurlar arasında yer alır. Sağlık, ekonomik refah ve toplumsal yapının sürdürülebilirliği, bir toplumun genel işleyişini belirleyen temel unsurlar olmasına rağmen, bu unsurlar çoğu zaman iktidar, kurumlar ve ideolojiler tarafından şekillendirilir. Toplumun sağlık algısı, bireysel tedavi yöntemlerinin ötesinde, devletin, ideolojilerin ve güç ilişkilerinin bir yansımasıdır. Bu noktada, geleneksel tıbbi uygulamalar, modern toplumlarda bazen iktidar mücadelelerinin bir aracı haline gelebilir. Peki, bu bakış açısını geleneksel bir tedavi yöntemi olan gülleci bulamacı üzerine uygulayabilir miyiz? Gülleci Bulamacı: Geleneksel Bir…

Hangi Hayvan Aslan Yer? Ormanın Kralına Meydan Okuyanlar Üzerine Eğlenceli Bir İnceleme “Hangi hayvan aslan yer?” sorusunu ilk duyduğumda kahkahayı bastım. Çünkü dürüst olalım, kulağa sanki “Hangi insan Hulk’ı döver?” gibi geliyor. Aslan dediğimiz şey sonuçta ormanın kralı; cüssesiyle, kükremesiyle, özgüveniyle hayvanlar âleminin CEO’su! Yine de doğa öyle ilginç bir yer ki, en güçlülerin bile bazen şaşırtıcı şekilde zor anlar yaşadığı görülüyor. Hazırsanız, bu efsanevi soruya mizahi bir gözle bakalım. Belki sonunda “kral” olmanın bile bazı riskleri olduğunu birlikte keşfederiz. Aslan: Ormanın CEO’su, Kaslı Kükreyen Patron Önce bir şeyi netleştirelim: Aslan (Panthera leo), besin zincirinin en tepesinde yer alan bir…

Bankada Gişe Ne Demek? Sıranın Ötesinde Bir Karşılaşma Noktası Bir bankaya adım attığınızda ilk gördüğünüz şey çoğu zaman koca bir masa değil, küçük bir açıklık, camın ardında bir yüz ve “Sıradaki lütfen!” diyen o tanıdık ses olur. İşte biz bu temas noktasına “gişe” diyoruz. Bugün gelin, gözümüzde sıradan görünen bu kelimenin kökeninden bugüne, hatta geleceğin bankacılığına uzanan yolculuğunu; biraz merak, biraz tutku ve bolca samimiyetle birlikte keşfedelim. Gişe’nin Kökeni: Bir Pencerenin Hikâyesi “Gişe” kelimesi, Fransızcadaki guichet sözcüğünden gelir; küçük pencere, kapaklı kapı, yani bir geçiş noktası demektir. Bankacılığın ilk dönemlerinde kasaların ve müşteri alanlarının güvenlik nedeniyle ayrıldığı “kafesli” düzenlerde, para…

Gres Ne Zaman Kullanılır? Mekanik Dayanıklılığın Görünmez Sanatı Gres yağı, modern sanayinin sessiz kahramanıdır. Hareket eden her sistem, temas eden her yüzey, sürtünme ve aşınmayla karşı karşıyadır. İşte gres, bu sürtünmeyi azaltmak, ısınmayı önlemek ve parçaların ömrünü uzatmak için devreye girer. Ancak gres yalnızca bir yağ değil; aynı zamanda zamanlama meselesidir. Doğru zamanda uygulanmadığında en kaliteli gres bile etkisini kaybeder. Peki gres ne zaman kullanılır ve bu kararın ardında hangi bilimsel, tarihsel ve endüstriyel süreçler vardır? Gresin Tarihsel Arka Planı: Tekerleğin Sesiyle Başlayan Hikâye Gresin tarihi, insanlığın hareketle tanıştığı andan itibaren başlar. İlk tekerlekli araçlarda hayvansal yağlar, kayganlaştırıcı olarak kullanıldı.…

Toplumsal Gözlemlerden Cilt Metaforuna: Geniş Gözenek Üzerine Sosyolojik Bir Okuma Bir araştırmacı olarak insanların yüzüne baktığımda, yalnızca biyolojik bir yüzey değil; toplumsal anlamların, rollerin, baskıların ve beklentilerin işlendiği bir harita görürüm. “Geniş gözenek” bu haritada yalnızca bir estetik kaygı değil, toplumun bireye bakışının sembollerinden biridir. Çünkü cilt, toplumsal olarak düzenlenen bir “beden dili” taşır; nasıl göründüğümüz, kim olduğumuzun, kim olmak zorunda bırakıldığımızın sessiz bir ifadesidir. Geniş Gözenek: Sadece Cilt Değil, Toplumsal Algının Gözenekleri Geniş gözenek, dermatolojik anlamda cildin yağ dengesinin bozulmasıyla oluşan bir görünüm farkıdır. Ancak sosyolojik olarak ele alındığında bu, toplumun “kusursuzluk” idealiyle birey arasındaki gerilimin cilt üzerindeki izdüşümüdür.…

Endamlı Erkek Ne Demek? Göz Zevkinin İnce Siyaseti Üzerine Cesur Bir Tartışma Bir gerçeği baştan söyleyeyim: “Endamlı erkek” ifadesi kulağa zarif geliyor ama çoğu zaman erkek bedenini ölçen, sınıflayan ve çoğaltan bir süzgeçten ibaret. Boy, duruş, oran, giyim… Hepsi tek bir etikete sığdırılıyor ve bu etiket sosyal onay damgası gibi dolaşıma çıkıyor. Peki “Endamlı erkek ne demek?” sorusunu ciddiyetle sorduğumuzda, estetik bir övgüden fazlasıyla karşı karşıya olduğumuzu kabul etmeye var mısınız? “Endamlı erkek ne demek?”: Sözlükten Hayata, Hayattan Dayatmaya “Endam” Türkçede “boy-pos, bedenin genel görünüşü ve duruşu” anlamıyla bilinir. Kâğıt üzerinde nötr görünüyor; pratikteyse norm belirliyor: Uzun boylu, dik duran,…

Ben Gülbeşekeri Çok Sevdim Ne Demek? Edebiyatın Duygusal Kodları Üzerine Bir İnceleme Kelimelerin, bir duyguyu taşımanın en zarif biçimi olduğuna inanırım. Çünkü her kelime, içinde bir hikâye, bir duygu, bir çağrışım barındırır. “Ben Gülbeşekeri çok sevdim” cümlesi de bu türden bir ifadedir — yalın ama derin, sıradan ama sarsıcı. Bir edebiyatçı için bu cümle, sadece bir sevgi itirafı değil; aynı zamanda bir dilsel sembolün kalpten geçip söze dönüştüğü bir anlatı anıdır. Gülbeşekeri: Bir Sözcüğün Şiirsel Kökeni “Gülbeşekeri” kelimesi, hem kokusuyla hem de çağrışımıyla edebiyatın malzemesi olmaya uygun bir sözcüktür. Farsça ve Türkçe birleşiminin melodik bir örneği olan bu kelime, “gül”ün…

Bir sonbahar akşamıydı. İstanbul’un kalabalık sokaklarında, günün yorgunluğunu üzerinde taşıyan Elif, eve dönerken her zamanki gibi bacaklarında hafif bir karıncalanma hissetti. “Bugün de çok ayakta kaldım,” diye düşündü içinden. Ama bu his, yalnızca yorgunluğun değil, bedeninin ona verdiği sessiz bir mesajdı. Aynı anda, uzak bir şehirde, Selim de ofis masasından kalkarken aynı sorunu yaşıyordu. Onun için bu bir problem değil, çözülmesi gereken bir görevdi. Farklı dünyaların insanları olan bu iki kişi, aynı sorunun etrafında birleşmişti: Bacaklarda karıncalanma… Bacaklarda Karıncalanma Nedir ve Neden Olur? “İğnelenme”, “yanma” ya da “elektriklenme” gibi hislerle kendini gösteren bacak karıncalanması, tıpta parestezi olarak adlandırılır. Genellikle sinirlerin…

Taşın Ruhu ve İnsanlığın Aynası: Korundum Taşı Üzerine Antropolojik Bir Okuma Bir antropolog olarak, insanın yalnızca kültürünü değil, doğayla kurduğu anlamlı ilişkileri de okumak isterim. Çünkü her toplum, doğanın bir unsurunu — bir taşı, bir ağacı, bir yıldızı — kendine özgü bir semboller sistemi içinde yeniden yorumlar. Korundum taşı da bu anlamda sadece bir mineral değildir; o, insanlığın doğayla kurduğu sembolik diyalogun kristal bir örneğidir. Çeşitli kültürlerde kutsal sayılmış, kimliklerin, ritüellerin ve inançların sessiz bir tanığı olmuştur. Korundum Taşının Bilimsel ve Kültürel Kimliği Bilimsel olarak bakıldığında, korundum (Al₂O₃) alüminyum oksitten oluşan son derece sert bir mineraldir. Mohs sertlik skalasında elmasın…

Meraklı Bir Psikologun Girişi: İnsan Kalbinin Yaraları ve Film Yansımaları İnsan davranışlarını anlamaya çalışan bir psikolog olarak sahneye her çıktığımda sorarım: bir kişinin iç dünyasında fırtınalar estiğinde, biz dışarıdan ne kadarını görebiliriz? Başka bir deyişle, kalp yaralarının görünmeyen derinlikleri nasıl şeffaflaşır? Sinema, metaforlarla donanmış aynalar sunar; bu aynalardan yansıyan hikâyeler, kendi iç dünyamızla yüzleşmeye davet eder. “Kalbim Yaralı” filmi, tam da bu çağrıyı taşıyan bir hikâye. Peki bu film hâlâ vizyonda mı? Ve içsel sancılarla örülü yaşamı, bilişsel, duygusal ve sosyal psikoloji perspektifleriyle nasıl yorumlanabilir? — Kalbim Yaralı filmi vizyonda mı? Murat Göğebakan’ın biyografisini konu edinen “Murat Göğebakan: Kalbim Yaralı”…